Krótko opisując zwierciadło zapewne wspomnimy o jego gładkiej powierzchni wykonanej z polerowanego metalu lub tafli szklanej i o tym, że służy do przeglądania się, jednak przedmiot o tak długiej historii, której dokładnych początków nie znamy posiada wiele znaczeń i symboli.

Lustro przez Egipcjan było czczone i uznawane za doskonały symbol Słońca, obecne podczas obrzędów12 oraz wiązane z bogiem Re i Ozyrysem.13 Jako symbol miłości, piękna, kobiecości, w kulturze Greków stało się atrybutem bogini Afrodyty, która według mitologii posiadała wszystkie te cechy. Wspomniane wyjaśnienia tego symbolu to tylko jedne z wielu. Władysław Kopaliński w swoim „Słowniku symboli” przedstawia zbiór, w którym czytamy, iż znaczeniami kryjącymi się pod hasłem „lustro” może być: świat, niebo, Słońce, ogień, płomień; życie, przeznaczenie, proroctwo, wróżbę; kobiecość, próżność, zalotność, miłość, kurtyzanę; przyjaźń, dumę, ostrożność, kruchość; przekaźnik informacji, ego, wzrok, widzenie, objawienie, wizję, ideał, wyobrażenie, wyobraźnię; odbicie, dwoistość, echo, refleksję, introspekcję, retrospekcję; myśl, samowiedzę, kontemplację, świadomość, samokontrolę, samorealizację; wiedzę, prawdę, satyrę.14 Należy także wspomnieć, iż jest ono atrybutem zarówno kurtyzany jak i Najświętszej Maryi Panny, co wskazuje na przeciwstawne wartości. Ciekawym jest i zdumiewającym jak na przestrzeni wieków jeden przedmiot może przywodzić nam na myśl z jednej strony lubieżność, uwodzicielstwo i próżność, a z drugiej dziewictwo i czystość.15

Bardzo rozbudowana symbolika zwierciadła niestety nie jest znana dużej części społeczeństwa. Wiadome jest, iż z upływem lat pewne umowności ulegają zmianie, powiększają się lub zanikają, jednak mimo to warte uwagi jest przyjrzenie się występującemu w społeczeństwie podziałowi związanemu z postrzeganiem lustra. Dzisiaj rzadko poszukujemy ukrytych znaczeń i zastanawiamy nad sensem pewnych symboli, a jeśli to robimy to często nie umiemy ich przeniknąć.16

Od fascynacji przedmiotem i przypisywaniu mu różnego rodzaju właściwości tylko krok do przesądów, toteż z czasem powstało wiele wierzeń i zabobonów, które zrodziły się wokół tego tajemniczego obiektu.

Wierzono, że lustro jako talizman, odpędzało demony oraz chroniło przed złowrogimi spojrzeniami i urokami, co wskazywałoby na jego dobre działanie, jednak większość wierzeń ukazuje nam je jako niebezpieczne i nieodgadnione, co napawało lękiem. O zgubnym wpływie odbicia mowa jest już od czasów starożytnych choćby w micie o Narcyzie. Jak czytamy lustro okazuje się być także idealnym narzędziem do pokonania Meduzy czy Bazyliszka. Wiele ludów uważało, że lustro potrafi rzucać uroki, a odbicie które w nim widzimy jest blaskiem naszej duszy przez co bano się, iż dusza osoby, która się przegląda zostanie skradziona. Takie przekonanie spowodowało rozpowszechnienie się przesądu, iż w domu nieboszczyka należy zasłonić wszystkie lustra po to, aby zmarły nie zabrał ze sobą dusz osób tam obecnych. O zmroku cienie i światła tańczące w zwierciadle mogą niepokoić, więc przestrzegano przed przeglądaniem się wtedy w zwierciadle jakoby wówczas można było dostrzec tam diabła lub śmierć.17

Jednym z przesądów, który wyjątkowo zakorzenił się w naszej kulturze jest ten związany ze stłuczeniem zwierciadła. Nawet współcześnie przekonanie to jest nadal żywe i znane prawie każdemu z nas. Rozbicie lustra jest złą wróżbą, zwiastuje tragedię, która miała już miejsce lub nas czeka albo po prostu może przynieść nieszczęście. W związku z tym ostatnim zapobiec można temu było jeśli stłuczone kawałki zapakować w papier i wrzucić je zza ramienia do wody.18

Zwierciadło, co wszystko zgadło19 to stare, polskie przysłowie, które zwraca uwagę na ogromną wiedzę tego obiektu. Piękne, odbijające refleksy, wchłania w siebie wszelkie odbite obrazy, widzi wszystko. Obdarzone ogromną wiedzą stało się przedmiotem, za pomocą którego wróżono i przepowiadano przyszłość. Głównie wierzono, że w określonych warunkach (konkretny dzień np. wigilia św. Andrzeja) będziemy mogli zobaczyć w nim prawdę, odpowie nam na nasze pytania bądź ukaże postać przyszłego męża. 20

Podobno spojrzenie komuś przez ramię w lustro przynosi pecha, nie powinniśmy przeglądać się zbyt długo w lustrze, ponieważ może pokazać nam się diabeł, a w dodatku tego kto spogląda w nie w nocy spotka nieszczęście.21 Przesądów związanych z lustrem jest dużo i nie sposób wszystkich wymienić, jednak obecnie większość z nich nie funkcjonuje już wśród nas. Wszystko to wskazuje na zmiany jakie zaszły w postrzeganiu lustra, traktowaniu tego przedmiotu i przede wszystkim znajomości jego dziejów, które choć interesujące to znane są tylko nielicznym. Dlaczego nastąpiły takie zmiany i czym w dzisiejszych czasach dla człowieka jest lustro? Symbolem prawdy i drogą samopoznania czy jedynie przedmiotem służącym do bacznego przyglądania się własnemu wyglądowi zewnętrznemu?22